دستگاه و نوارهای سنجش قند خون (گلوکز) در واقع یک سنسور (حسگر) است. سنسورها ابزارهایی هستند که میتوانند یک ویژگی یا یک ماده را اندازه بگیرند. دستهای از سنسورها برای اندازهگیری نیاز به یک بخش یا مادهی زیستی دارند. به اینها بایوسنسور (زیستحسگر) گفته میشود. دستگاههای سنجش قند خون بایوسنسور هستند. به دستگاه سنجش قند خون گلوکومتر نیز گفته میشود. همچنین به سیستمهای سنجش قند خون (شامل دستگاه و نوارها) اصطلاحا SMBG (Self Monitorng of Blood Glucose) یا سیستمهای خودپایشِ گلوکز خون نیز گفته میشود. گلوکومترها ابزارهای خودپایش (سنجش توسط خود شخص) هستند. به عبارتی گلوکومترها ابزارهای خانگیِ سنجش هستند (Home Use)، هرچند امکان استفاده در مراکز درمانی را نیز دارند. گلوکومترها و ابزارهای مشابه، برای سنجشهای بیرون از بدن استفاده میشوند و به همین دلیل متعلق به گروه ابزارهای شناساییِ برونتنی (IVD (In Vitro Diagnostics هستند.
به گلوکومترهایی که برای اندازهگیری و نمونهگیری نیاز به سوراخ کردنِ پوست یا سوزن (لانست) دارند، گلوکومترهای تهاجمی (Invasive) گفته میشود. در مقابل، گلوکومترهایی هم هستند که از سطح پوست (به کمک میکروسوزنها یا روشهای دیگر) یا بزاق نمونهگیری میکنند و نیاز به سوراخ کردنِ پوست ندارند. اینها را گلوکومترهای غیرتهاجمی (non Invasive) میگویند. گفته میشود دقتِ گلوکومترهای تهاجمی بیشتر است، البته در سالهای اخیر دقت گلوکومترهای غیرتهاجمی نیز افزایش یافته و برخی از آنها مجوزهای معتبر گرفتهاند. در کل کاربردِ گلوکومترهای غیرتهاجمی رو به افزایش است. یکی از دلایلِ استفاده کمتر از آنها، قیمت بالاترِ اجزای مصرفیشان است (نسبت به نوارهای تست معمولی) که این تفاوت قیمت نیز به تدریج کاسته میشود.
گلوکومترها برای اندازهگیریِ قند خون نیاز به تماس با خون یا مادهای دیگر در بدن دارند. امروزه عمدهی گلوکومترها به نمونه خون نیاز دارند. نمونه خون مورد استفاده، خونِ کاملِ مویرگی است که اغلب از نوک انگشتهای دست گرفته میشود. البته گلوکومترهای امروزی میتوانند از خونِ گرفته شده از نواحیِ جایگزین نیز برای سنجش استفاده کنند. این نواحی عبارتند از کف دست، ساعد، بازو، ران و پشت ساق. دقت اندازهگیری از نمونههای خونِ مویرگیِ نوک انگشت بیشتر از نمونههای نواحی جایگزین است. اندازهگیری با استفاده از خونِ نواحی جایگزین به شرایطِ فیزیولوژیک فرد بستگی دارد. به همین دلیل توصیه میشود اگر میخواهید پس از انجام فعالیت فیزیکی سنجش انجام دهید، از نوک انگشت خون بگیرید یا صبر کنید تا بدن به وضع پایدار و آرامش برسد، سپس از نواحی جایگزین خونگیری کنید.